Boru Çekme Çinko Fosfat Uygulamaları
Çinko fosfat kaplama çelik boruların soğuk çekim işlemleri için büyük kolaylık sağlar. Metal yüzeyle kalıp arasında koruyucu bir tabaka meydana getirir. Kalıp kırılma ve çatlamalarını önler, uzun süreli kullanımını mümkün kılar.
Boru üzerinde çinko fosfat kaplamanın iyi bir şekilde yapılabilmesi için boruların pas, yağ ve diğer kirliliklerden temizlenmiş olması gerekir. Pas ve yağ bulunan bir yüzeye fosfat kaplamak mümkün değildir. Bu nedenle fosfatlama öncesi pas ve tufal temizliği için ve yağ alma ve asit uygulaması gerekir.
Boru fosfatlama hatlarında ilk aşamada ağırlıklı olarak alkali yağ alma ürünleri kullanılır. Durulama işlemleri sonrası asit temizliğine geçilir. Sülfürik asit kullanımı yaygındır. Kısmen hidroklorik asit kullanımı da vardır.
Boru çekme işlemlerinde işin zorluğuna göre çinko fosfat kaplama ağırlığı 3 - 15 g/m² aralığında olabilir. İnce ve homojen bir kaplama elde etmek için çinko fosfatlama öncesi aktivasyon kullanılmalıdır. Aktivasyon çinko fosfat yapısını etkileyerek kaplamanın yoğun, sıkı ve ince kristalli olmasını sağlar. Çinko fosfat işleminden sonra borular yüzey asitliliğin giderilmesi için nötralizasyon banyosuna alınır. Reaktif sabun veya koruyucu yağ işlemine geçilir ve ardından borular soğuk çekim işlemine hazır hale gelmiş olur.
Çinko fosfat banyolarında 60 - 75 ºC lik sıcaklıklar yeterlidir. Banyo konsantrasyonu %10 - 18 aralığında olabilir. 5 - 8 dakika işlem süresi idealdir. Banyo kuruluşu ve eklemeleri farklı ürünlerle yapılabilir. Demir yoğunluğunu düşürmek için hızlandırıcı ve serbest asit düzenleyici kullanılabilir. Çinko fosfat kaplama yapıldıkça banyolarda zamanla fosfat çamuru oluşur. Oluşan çamur belli aralıklarla temizlenmeli veya banyo çözeltisi filtreden geçirilerek çamur toplanmalıdır. Sıcaklık, toplam asit, serbest asit, hızlandırıcı noktası kontrolleri düzenli olarak yapılmalıdır.